September 2020. Gwendoline Christie, de iconische actrice (en blijkbaar ook #RealMooncupUser!), het beste bekend van haar rol als Brienne of Tarth in Game of Thrones, tagt @mooncupltd in het meest schitterende kunstwerk op Instagram. Een snelle Google-zoekopdracht onthult dat het is gemaakt door de Schotse kunstenaar Lucy McKenzie, en dat het te zien was in Museum Brandhorst in München.
Het blijkt dat het schilderij oorspronkelijk in 2012 is gemaakt – Hoe waren we het daarvoor niet tegengekomen?! Met een beetje speurwerk kregen we contact met Lucy en tot onze vreugde stemde ze toe om met ons te praten en het verhaal achter haar ‘Mooncup’ drieluik te delen.
Lucy, je komt uit Schotland maar woont nu in Brussel. Kun je ons iets over jezelf vertellen en hoe je uiteindelijk in België bent gaan wonen?
Ik bracht mijn tienerjaren door met muziek maken en fanzines maken, maar ontdekte op de kunstacademie dat ik graag schilderde. Ik studeerde aan het Duncan of Jordanstone College of Art and Design in Dundee voordat ik terugkeerde naar Glasgow, waar ik ben opgegroeid.
Ik ben gestopt met muziek maken, maar ik heb die liefde voor het sociale aspect altijd gehouden en ben doorgegaan met het organiseren van evenementen in mijn verschillende studio’s. Ik heb een klein platenlabel en werk graag samen. Ik heb ook een modemerk, Atelier E.B, met een ontwerpster uit Edinburgh genaamd Beca Lipscombe, we werken nu al 13 jaar samen.
Ik ben in 2006 naar België verhuisd. Ik werd aangetrokken door mijn interesse en nieuwsgierigheid naar wat het land te bieden had – of dat nu de geweldige mode was die uit België kwam in de vroege jaren 2000, bepaalde soorten muziek, stripboeken, Art Nouveau en Art Deco.
Er zijn ook veel dingen aan België die ik, als Schot, interessant vind. Net als in Schotland is er geen echt groot verhaal of overheersende nationale culturele identiteit zoals je die elders vindt. Dat geeft de kunstenaar de mentale ruimte om na te denken over wat die identiteit kan zijn. Er is iets waarvan ik geloof dat het kunstenaars altijd aantrekt om weg te zijn van hun geboorteplaats. Het kan verrijkend zijn, creatief gezien, om een “buitenstaander” te zijn.
Ik woon nu 14 jaar in Brussel. Ik heb een prachtig studio in het centrum van de stad, het is een echt toevluchtsoord. Het is ook een geweldige plek om van daaruit te kunnen reizen voor werk.
We weten dat jij zelf een #RealMooncupUser bent. Wat is jouw Mooncup® verhaal?
De Mooncup® werd mij aanbevolen door een mede-kunstenaar en vriendin, Bonnie Camplin. Ik herinner me altijd de e-mail die ze stuurde omdat het op spam leek; met een onderwerpregel die luidde: "Ik beveel dit product ten zeerste aan", en een link. Dat was het. Het leek erg verdacht, maar ik realiseerde me al snel dat dat gewoon haar droge gevoel voor humor was.
Toen ik op de link klikte, kon ik het niet geloven en vroeg me af waarom ik er niet van wist. Het viel me op als zo'n briljant ontwerp. Het benadrukte voor mij weer een tekortkoming in onze samenleving: dat zo'n geweldig product nog steeds zo onbekend was, terwijl mensen nog steeds tampons gebruikten en al dat wegwerp-, eenmalige materiaal.
In België was de Mooncup destijds verkrijgbaar in de lokale natuurvoedingswinkels. Ik herinner me dat ik ze voor mijn vrienden in Schotland kocht. Iedereen wilde er een!
Binnen mijn netwerk van vrouwelijke vrienden spraken we al over kwesties rondom onze lichamen en hormonen, relaties en menstruaties, dus het verspreidde zich via mond-tot-mondreclame, als een soort golf.
Het persoonlijke is politiek
Wat inspireerde je om het schilderij ‘Mooncup’ te maken?
Als schilder was ik echt verliefd op de manier waarop de Mooncup je relatie met bloed veranderde. Eigenlijk niet alleen als schilder, maar ook als persoon.
Het verbaasde me hoe anders het was dan bloed uit een wond. Of bloed dat als walgelijk, beschamend en vies werd gezien, dat je een tampon in wc-papier wikkelt en in de prullenbak van een openbaar toilet gooit. Het was volledig efficiënt en erg mooi. Je kon ook echt zien hoeveel bloed je elke maand verloor.
Ik hou er ook van hoe, wanneer ik het bloed in het toilet of in de gootsteen goot, je kon zien wat een geweldig materiaal het is. Een donkere, rijke, wijnrode kleur, bijna blauw. En dan, als het verdunde, werd het bijna maïzena-geel, of zelfs groenachtig. En het deed me gewoon denken: "als ik maar verf kon vinden die zich zo gedroeg, zo rijk en levendig als dit materiaal." Dus vond ik dat heel inspirerend. Het ging over deze één-op-één relatie met mijn eigen lichaam, en dit nieuwe ding dat me het bloed en mijn menstruaties op een andere manier liet ervaren.
Maar in al mijn werk streef ik ernaar een balans te vinden tussen verschillende elementen die spanning oproepen; mannelijk en vrouwelijk, rationeel en irrationeel, conceptueel en instinctief. Dus wilde ik met dit schilderij de bredere vraag aansnijden over hoe het persoonlijke politiek is. Het is een oude uitdrukking, maar nog steeds waar vandaag de dag. De ervaringen van vrouwen worden nog steeds enigszins genegeerd en gebagatelliseerd, en gezien als minder belangrijk of frivool. Ik geloof dat het zo belangrijk is voor vrouwen om deze privézaken te bespreken en te verwerken in hun kunst.
Er is een langdurige spanning tussen hoge cultuur en massacultuur, waarbij de ene mannelijk is en de andere vrouwelijk. Er is altijd het idee geweest dat er bepaalde onderwerpen zijn die als legitiemer worden beschouwd dan andere in serieuze kunst. Ik vind het heel belangrijk voor mij als vrouwelijke kunstenaar om voortdurend te benadrukken dat onze ervaringen zowel uiterst serieus als absoluut geldig materiaal voor kunst zijn.
Wij vrouwen ervaren onze lichamen en onze seksualiteit ook via de bemiddeling van de massamedia. Sociale media en vrouwenbladen zijn bijzonder interessant vanwege de complexe gemengde boodschappen. Aan de ene kant heb je advertenties die onrealistische schoonheids- en hygiënestandaarden in stand houden, maar aan de andere kant was dat waar de gemiddelde vrouw over abortus en gelijke beloning zou lezen. Voor ons vrouwen is het een voortdurend fluctuerende relatie tussen het willen zijn van mooi, vrouwelijk en begeerlijk volgens een standaard, maar ook het willen uitzoeken wie we echt zijn.
Ik wilde dat dit schilderij al die elementen in zich had. Ik dacht, wat als we het stadium bereiken waarin ecoproducten verkocht kunnen worden als iets zo sexy als Chanel-lippenstift? Dus besloot ik dit grote kunstschilderij eruit te laten zien als reclame.
Op een bepaalde manier projecteerde ik een toekomst waarin we zo schaamteloos zouden zijn over menstruaties dat we het gewoon op een m konden tonenre groot billboard en het zou op Times Square kunnen zijn, zoals de Marlboro Man.
En ik denk dat we hopelijk nu die kant op gaan.
Je stelde het schilderij eerst tentoon naast het werk van andere vrouwelijke kunstenaars aan de zijkant van een voormalig warenhuis…
Ja, het schilderij werd gemaakt voor een heel specifieke context, namelijk een groepstentoonstelling die ik in 2012 organiseerde voor een Belgisch museum genaamd Muzee in Oostende. Het museum zelf is een voormalige kruising tussen een warenhuis en iets als de Co-op Supermarkt.
Mijn uitnodiging van de directeur van het museum was om een kunstwerk voor de ramen te maken. Dat is natuurlijk een geweldige kans, omdat het betekende dat het 's nachts zichtbaar kon zijn, en ook door voorbijgangers. Dit is iets wat ik als kunstenaar koester, een directe link hebben met een publiek dat normaal niet naar musea gaat.
Ik heb een netwerk van creatieve vrouwen, medereizigers die mijn gedachten delen over het kleineren van de ervaring van vrouwen, of het werk van vrouwen in termen van ambacht. Dus vroeg ik een mix van beeldend kunstenaars en ontwerpers, allemaal goede vrienden, om samen een tentoonstelling te presenteren waarbij elk stuk ook dienst zou doen als reclame voor een product.
Ikzelf maakte een serie schilderijen die allemaal verwezen naar de oude geschiedenis van de ruimte als warenhuis. De serie omvatte deze driedelige Mooncup-schildering, die verticaal tussen de drie verdiepingen werd geplaatst en het gebouw verenigde. En toen werd alles heel zorgvuldig verlicht, zodat het 's nachts zichtbaar was.
Opschudding veroorzaken
Het drieluik 'Mooncup' is in totaal 9 meter hoog. Wat was de reactie op het schilderij in 2012? Heb je sinds die tijd een verandering in de houding van het publiek opgemerkt, met de meest recente tentoonstelling in de Brandhorst?
Ik moet zeggen, ik werk een beetje in een bubbel. Ik houd bewust een laag profiel, omdat ik het gewoon nuttiger vind om met ideeën te werken als je niet zo wordt bekeken zoals bij een groot publiek profiel.
Ik weet dat in München, waar het Brandhorst Museum is, het schilderij veel gesprekken over de Mooncup® op gang bracht, omdat mensen niet wisten wat het was. Ik was hier best door geschokt, want al mijn vrienden en ik gebruikten het, ik ging er gewoon vanuit dat het normaal was.
Het zorgde ook voor gesprekken over menstruatie en de Mooncup onder de mensen die bij de Brandhorst werken. Ze moesten oudere mannelijke verzamelaars uitleggen wat het was. Het kwam niet eens bij me op dat het dat gesprek zou kunnen starten.
En toen, briljant, had de actrice Gwendolyn Christie, die Brienne of Tarth speelde in Game of Thrones, een van de posters gezien en ze plaatste het op Instagram, wat een enorme respons kreeg. Ik hou hiervan, want ik geloof dat er iets in het werk is dat ook een plek zou moeten hebben in de popcultuur, omdat dat de oorspronkelijke inspiratie was, massareclame.
Er is een geweldig tijdschrift in Brussel, genaamd Girls Like Us. Het is een lesbisch cultuurtijdschrift en elke zomer van de afgelopen jaren hebben ze een geweldige inclusieve, queere bar opgezet genaamd Mothers and Daughters waar het bier allemaal door vrouwen wordt gebrouwen. Ze gebruiken mijn Mooncup-posters als reclame in de toiletten, om als het ware de hele ruimte over te nemen. Het inspireerde hen.
Om eerlijk te zijn wordt het werk van kunstenaars meestal begroet met een oorverdovende stilte, het is heel ongebruikelijk om een enorme reactie te krijgen. Ik denk dat kunstenaars die tools zoals Instagram gebruiken dat veel tastbaarder ervaren. Maar zeker, in 2012 hadden geen van ons die aan de tentoonstelling deelnamen sociale media-accounts. Toch was het een zeer, zeer vruchtbare uitwisseling met de mensen die het zagen.
Het schilderij werd gekocht door een Italiaanse verzamelaar, gevestigd in Londen, genaamd Nicoletta Fiorucci, die een groot voorvechter is van onconventioneel werk. Ze moet een groot huis hebben! Natuurlijk, met een hoogte van 9 meter is het absoluut enorm. De droom zou zijn dat het op Times Square wordt opgehangen als een reclamebeeld, maar een van de effecten waar ik het meest blij mee ben, is dat jullie contact hebben opgenomen. Alleen daardoor heeft het schilderij zijn werk gedaan.
Duurzaamheid en kunst
Kunt u ons iets vertellen over uw modemerk?
We heten Atelier E.B, wat staat voor Edinburgh. Brussel. Ik ontmoette mijn zakenpartner Beca, een ontwerper, omdat ik in de vroege jaren 2000 voor haar model stond. Ik hield van haar kleding. Toen ik me realiseerde dat ze al het handdrukwerk zelf deed in haar studio in Edinburgh, en hoe belangrijk het voor haar was dat haar spullen lokaal werden gemaakt, realiseerde ik me dat ik eigenlijk geen idee had hoe mode op je rug terechtkomt.
Ik heb haar een beetje ondervraagd voor informatie. Ik had op een speciale school in Brussel geleerd over technieken van decoratief schilderen, nepmarmer en hout, letters schilderen, vergulden, deze echt traditionele vaardigheden die ik in mijn beeldende kunst wilde brengen. Het idee was dat we producten zouden aanbieden die door haar met de hand werden gedrukt, door mij met de hand geschilderd en door een sjabloonkunstenaar genaamd Bernie Reid met de hand gesjabloneerd. Van decoratieve interieurs ontwikkelden we ons tot een modemerk. We maakten een show over de geschiedenis van de Schotse textielindustrie en om dat te verkennen maakten we wat kleding, en mensen zeiden: "Oh, kunnen we dit kopen?" dus werden we een modemerk.
Hoe ziet u de rol van de kunsten in het bevorderen van duurzaamheid en feminisme?
Ik denk dat uiteindelijk de rol van de kunstenaar niet is om levensverbeterende ideeën te leveren. Onze rol is om ons onderbewustzijn te spreken en precies te doen wat we voelen, hoe vreemd dat ook is, dus ik zal altijd het recht van de kunstenaar daarop verdedigen.
Maar natuurlijk wordt veel briljante kunst gemaakt vanuit de wens de wereld te veranderen. Kunst is een geweldig middel om hypocrisie bloot te leggen en een betere wereld voor te stellen.
Wat duurzaamheid betreft, in mijn modewereld wordt mij deze vraag vaak gesteld. Ik begon de Mooncup te gebruiken in mijn midden-twintiger jaren, wat precies de perfecte tijd was voor de Mooncup omdat het mijn interesse in duurzaamheid en het beter begrijpen van mijn lichaam aanwakkerde.
Ik heb mijn relatie met duurzaamheid gekoesterd, in mode of sanitaire producten of in kunst, door een leven lang dingen te maken, dingen te kopen en ze door te geven. En hoewel ik wil dat de wereld duurzaam is, zou ik nooit voor iemand anders de ervaring willen ontzeggen om identiteiten uit te proberen, hun stijl te verfijnen door looks uit te proberen. Ik heb echt medelijden met jonge mensen tegenwoordig, die al die schuld en verantwoordelijkheid moeten dragen voor de daden van anderen op onze planeet. Maar hopelijk worden we als samenleving in het algemeen slimmer.
Het soort werk waar ik mee bezig ben, ik maak dit luxeproduct dat het resultaat is van mijn arbeid en geduld. Ik schilder liever nepmarmer dan dat ik marmer uit de grond haal en een natuurlijke hulpbron win.
Om een schilderij te maken, heb je een paar stukjes hout, wat canvas en olieverf nodig, dat is alles. Daarmee kun je een object maken dat zowel van grote waarde kan zijn als een grote impact kan hebben op de mensen die het zien. Maar dat werk moet natuurlijk ook worden opgeslagen. Of verzonden om over de hele wereld te worden getoond. Dus er zijn allerlei vragen. We moeten allemaal in ons eigen leven bepalen hoeveel we bereid zijn op te offeren.
Maar met mijn eigen werk en met Atelier E.B proberen we echt zoveel mogelijk te werken met vitrines of tentoonstellingsstukken die het museum al heeft. Dat is niet zo gebruikelijk in de kunstwereld. Ze bouwen een hele tent met muren en tapijten voor een vijfdaagse kunstbeurs en slopen het daarna weer. Kunst moet echt zijn zaakjes op orde krijgen. Het is wel een heel spannende tijd! Bij Mooncup hebben jullie al het werk gedaan. De enige keer dat ik een nieuwe Mooncup moest kopen, was omdat een hond de andere had gepakt!
Wat staat er hierna voor jou op de planning?
Ik heb een openbare kunsttentoonstelling genaamd “Art on the underground”. Die is eigenlijk al klaar sinds april 2020, maar omdat TfL onderdeel is van de overheid, konden we het niet lanceren. Het bestaat uit een grote plafondschildering, reclameborden en een schaalmodel van het station, bij een prachtig metrostation genaamd Sudbury Town, in het noordwesten van Londen.
Het zijn weer reclamebeelden die je uitnodigen na te denken over representaties van vrouwen, klasse, ras of het feit dat je roken niet meer in openbare ruimtes mag tonen. Maar het is ook een plafondschildering van de lokale omgeving, met lokale bezienswaardigheden.
Het werk van Lucy McKenzie wordt tentoongesteld in Tate Liverpool, vanaf 18de Oktober 2021 en is momenteel te zien bij Museum Brandhorst in München. Je kunt ook zien Lucy’s openbare kunsttentoonstelling permanent te zien bij Sudbury Town station in Londen.
Blogdisclaimer
Onze blog is bedoeld om informatie en ideeën te delen over menstruatie, gezondheid en duurzaamheid. Hoewel we ons best doen om de inhoud nauwkeurig en up-to-date te houden, kunnen dingen in de loop van de tijd veranderen. De informatie hier is niet bedoeld als medisch advies — bij gezondheidsgerelateerde vragen raadpleeg alstublieft een gekwalificeerde zorgverlener. Voor meer informatie over onze claims, zie onze Claims Page, en voor de meest actuele productinformatie, bezoek onze Productpagina's.
